Behçet Necatigil’in ailesi tarafından hazırlanan arşiv sitesine hoş geldiniz.

Aile arşivimizdeki belgelerden örnekler içeren Necatigil’in Odası, yıllardır muhafaza edilen arşivi ilgililere sunmak ve edebiyat tarihimize bir not düşmek amacıyla hazırlandı.

16 Nisan 1916 doğumlu Behçet Necatigil’in 13 Aralık 1979 tarihinde ölümüne dek biriktirdiği, ağırlıklı olarak müsveddelerden, çalışma notlarından, mektuplardan, kupürlerden, çeşitli defterlerden, fotoğraflardan ve kimi objelerden oluşan arşivini, uygun saklama koşulları oluşturamasak da ölümünden sonra imkânlarımız ölçüsünde korumaya çalıştık. Tümüyle gün ışığına çıkması ise eşi Huriye Necatigil’in ölümünün ardından, 2013 yılından sonra gerçekleşebildi. Bir edebiyat mirası olarak gördüğümüz arşivin tasnifine başladığımızda, ilk etapta kitaplarına girmemiş dergi ve gazete yazıları ile söyleşileri derlenerek yayına hazırlandı, devamında arşivdeki mektuplardan çeşitli seçkiler yapıldı. Kitaplaşmamış radyo uyarlamaları, kimi çevirileri de bu süreçte yayımlanmaya başladı. Bu çalışmalar halen devam ediyor, şairin ölümünün hemen ardından Hilmi Yavuz ve Ali Tanyeri’nin emeğiyle yayına hazırlanan Bütün Eserleri‘ne her yıl yeni kitaplar ekleniyor.

Necatigil’in Odası’nın hikâyesi, 1930’lardan bugünlere ulaşan belgelerin, zamanın yıpratıcı etkisine daha fazla maruz kalmadan, dijital ortama aktarılması düşüncesiyle başladı. Dijitalleştirme işlemlerini, yaklaşık 10 yıldır Necatigil arşivinde çalışarak yeni kitapları yayına hazırlayan sevgili dostumuz editör Serenad Demirhan üstlendi. Mütevazı koşullarda dijitalleştirilen belge sayısı beş bini aştığında ise, taranan belgelerden örnekler seçerek ilgililere sunma, meraklısıyla paylaşma fikri doğdu. 2024 yılı başından itibaren, çalışmalarımızı bu amaca yönlendirerek hızlandırdık ve sitenin Necatigil’in 45. ölüm yıldönümü olan 13 Aralık 2024 tarihinde açılmasını sağladık.

Arşiv çalışmalarında karşılaştığımız en büyük güçlük, belgelerin yarıdan fazlasının eski yazı olmasıydı. Gönül isterdi ki bunların tamamının çevrimyazıları yapılsın, her biri sitede hem orijinaliyle hem de çevrimyazısıyla yer alsın. Ne var ki imkânlarımız böylesine kapsamlı bir çalışmaya elvermediğinden, bunu şimdilik ertelemek zorunda kaldık.

10 ana başlık altında kurguladığımız bu site, şimdilik ağırlıklı olarak Necatigil’in edebiyatçı kimliğine ve sanat yaşamına ilişkin ilk 5 başlıkla açılıyor; biyografisine ait ikinci bölüm ise (çocukluğu, öğrenciliği, öğretmenliği, ev-aile-yakın çevre, ölümü ve sonrası) önümüzdeki aylarda devreye girecek. Yanı sıra, Necatigil’in Odası’nın yaşayan ve sürekli gelişen bir site olması amacıyla yeni örneklerin eklenmesine devam edilecek, güncellemeler sosyal medya hesaplarımız üzerinden duyurulacak.

Necatigil arşivinde henüz dijital ortama aktarılmayan belgeler, şu ana kadar aktarılanların yaklaşık iki katı, bunların büyük bir kısmını, çoğu eski yazı olan şiir müsveddeleriyle Türkoloji’deki Farsça vb. ders notları oluşturuyor. Yanı sıra askerliği sırasında tuttuğu kayıtlardan her türlü resmî yazışmaya, kitap alım makbuzlarından gazete kupürlerine uzanan geniş bir yelpaze… Gerek öncelikle kayıt altına alınacak belgelerin gerekse arşiv sitesinde yer alacakların seçiminde Necatigil’in dünyasını yansıtan, Hilmi Yavuz’un mükemmel deyişiyle, “dünyadan büyük odası”nı açımlayan örneklere yer vermeye çalıştık.

Belgelerin kategorizasyonunu ve siteye konulacak görsellerin seçimini, arşivle yıllardır haşır neşir olmanın yarattığı birikimin yanı sıra, geçmişteki tanıklıklarımız ile Necatigil’in yaşamına bakış açımız belirledi. Necatigil şiiri, poetikası ya da genel anlamda arşiv çalışmaları konusunda uzman olanlar, farklı seçimler yapabilirdi kuşkusuz. Arşivi örneklerle açmamızın amaçlarından biri de bu: Konuyu uzmanların görüşüne sunmak, onların katkılarıyla zenginleştirmek…

Bu bağlamda yaptığımız çalışmanın iki yönlü olduğunu söyleyebiliriz: Arşivi konuyla ilgilenen araştırmacılara, akademisyenlere açmak ya da benzer şekilde katkılarla eksiklerimizi tamamlamak. Dileyenler Necatigil’e ilişkin her türden belgeyi “İletişim”de verilen mail adresinden bize iletebilir, bu belgeler gerekli kayıtlar düşülerek arşive eklenebilir.

Arşivin kataloglaması, bu alanda deneyimli kişilerin yönlendirmesiyle, ilgili çalışmalar örnek alınarak gerçekleştirildi. Belgelerin künye bilgilerinden katalog sürecini takip etmek mümkün.

“Necatigil Kronolojisi” başlıklı bölümde şairin doğumundan ölümüne yaşamındaki belli başlı dönemleri, yaptığı çalışmaları ve yayınlanan eserlerini, arşiv belgelerindeki kayıtlardan bazı ayrıntıları da ekleyerek listelemeye çalıştık. Ölümünden sonraki süreçte yayınlanan eserleri de aynı bölümde toplu halde verildi. “Bir Arşiv Hikâyesi” başlıklı kısa videoda ise, dijitalleştirilme sürecine ilişkin bir söyleşi yer alıyor. Çalışmaların hangi koşullarda yapıldığı, henüz dijital ortama aktarılmayan belgelerden örnekler de belgeselde görülebilir.

“Bestelenen şiirler” başlıklı bölüm, Necatigil’in çeşitli dönemlerde farklı müzisyenler tarafından bestelenen şiirlerinden örnekleri; “Video kayıtları” başlıklı bölüm ise sağlığında yaptığı söyleşilerinden örneklerle, radyo oyunlarını ve radyoya uyarladığı eserlerin kayıtlarını içeriyor.

“Site haritası”ndan ya da “Kategoriler”den menü başlıklarına ve ilgili görsellere ulaşabilir, arama motorunu ya da site haritasının altındaki etiketleri de kullanabilirsiniz.

Son olarak Necatigil’in Odası’nın ticari amaçlı bir site olmadığını ve herhangi bir sponsordan destek alınmayıp daha önce Necatigil Şiir Ödülü organizasyonu için değerlendirilen telif gelirleri ve ailenin kaynaklarıyla oluşturulduğunu belirtmek isteriz.

Serenad Demirhan’la birlikte, onun büyük emeğiyle gerçekleştirdiğimiz bu çalışmada teşekkür borçlu olduğumuz pek çok isim var. Çeşitli alanlarda ve farklı dönemlerde çalışmalarımıza destek veren Başak Deniz Özdoğan’a, Ekin Dedeoğlu’na, Ömer Süvari’ye, Seval Şahin’e, Tolga Karahan’a, Yapı Kredi Yayınları’ndan Aslıhan Dinç ve Murat Yalçın’a, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Handan İnci ve Özge Şahin Armağan’a çok teşekkür ederiz. Sitenin yapımını üstlenen Red Bilişim firmasından Şerif Tekdal, Tuncer Ataş ve Serkan Akın konuya içtenlikle yaklaşarak her isteğimize çözüm bulmaya çalıştılar; Necatigil ailesinin tüm bireyleri de maddi manevi desteklerini esirgemediler. Ayrıca çeşitli vesilelerle bu zorlu ve keyifli yolculuktan söz ettiğimizde heyecanımızı paylaşan ve bizi yüreklendirenlere çok teşekkür ediyoruz.

Necatigil’in Odası’nın masasıyla, masasında yer alan binbir belge ve objeyle, müsveddeleri, mektupları ve çalışma notlarıyla, kütüphanesiyle hem yaşamına ve kişiliğine hem de çalışma sistemine ışık tutmasını ümit ediyoruz.

Necatigil ailesi adına
Ayşe Sarısayın